Page 19 - Forskningsetikk 1-2022

Eit museembryo utviklar seg med eit rottehjarte Foto: Salk Institute
at huset blir eit slott Oppbygginga og arkitekturen er er det sentrale – Det er er er er mykje sant i i i i den analogien men han har også svakheiter Dersom mursteinane frå slottet er er er laga av finaste marmor med innlagde edelsteinar vil nok huset kome til til å bli litt annleis skriv Joshua R Sanes i i i i i i i i i i i i i ein e­post til til Magasinet Forskningsetikk Han leia arbeidet med med NAS­rapporten saman med med Bernando Lo Sanes er er er professor i i i i i molekylær­ og og celle­ biologi ved Harvard University Allereie i i i i i i i i i 2014 blei det vist at transplan­ tasjon av menneskelege gliaceller – – ein type hjerneceller – – til nyfødde mus mus faktisk gav smartare mus – Risikoen er er er er er at ein skaper noko som verken er er er er er dyr eller menneske Kva slags moralsk status vil slike skapningar få?
Vi kan ende opp i i i i i i i i eit landskap vi vi vi manglar reglar og og moral for for som vi vi eventuelt må lage ein ny etikk for for seier Vogt Skrekkscenarioet
Eit skrekkscenario er er er mogelegheita for at to kimære dyr som produserer menneske­ lege kjønnsceller parar seg Ingen ønskjer ein situasjon der dyr kan produsere menneskeleg avkom Det er er er er allereie vist at embryonale stamceller frå rotter kan gi opphav til rotte­sædceller i i i mus International Society for for Stem Cell Research (ISSCR) er er tonegjevande for for for forskingsetikken på dette feltet Dei klassifiserer formeiring av menneske–dyr­ kimærar som som kan ha menneskelege kjønnsceller som som «ikkje tillaten» Ein av hovudkonklusjonane i i i i i i NAS­ rapporten er er er er er at eksisterande regulering og etisk rammeverk er er er er er er tilstrekkeleg på dette feltet så langt men at det det er er er er er naudsynt
å å å å vere kontinuerleg årvaken –Vi må starte diskusjonane no slik at vi er er er er klare dersom eller når det blir gjort framskritt i i i i i i i forskinga som som skaper auka etisk uro meiner Sanes Han legg til at forskingsveterinærar og dyrepassarar bør vere spesielt på vakt for for uvanleg uvanleg åtferd og uvanlege behov hos kimærar – Dessutan vil det vere lurt at dei som finansierer forsking krev små og og nøye overvaka pilotstudiar for for for nye teknologiar for for å å lage kimærar Slik kan dei å å vurdere utfall og bekymringar – Målet er er er er å å å å forstå korleis celler frå ulike artar kommuniserer med kvarandre i i i i i i i den aller tidlegaste fasen av embryoutviklinga forklarte han til tidsskriftet Nature Menneske–gris og menneske–ku
Belmonte meiner dette i i i i sin tur kan leggje betre til rette for andre menneske–dyr­ kimærar laga med blastocystkomplemen­ tering For eksempel menneske–mus menneske–gris eller menneske–ku
Det er er er gjort fleire forsøk på dette med både mus rotter og grisar men desse kimærane har så langt ikkje vist seg levedyktige ifølgje NAS­rapporten Ein trur dette mellom anna kan henge saman med den den store evolusjonære avstanden mellom desse dyra og menneska Avstanden har kanskje ført til at cellene nyttar ulike kommunikasjonssystem Det er er er likevel vist at metoden fungerer
i i i i i forskjellige dyr For eksempel har ein klart å lage mus med rotte­bukspyttkjertel rotte­nyrer rotte­lunger og rotte­auge ifølgje NAS­rapporten Å gjere det same med dyr og mennes­ kelege stamceller vil ikkje vere like enkelt Forskarar har likevel fått til grisar med menneskemusklar og menneske­blodårer Murhuset og slottet Det er er er ikkje dermed sagt at at menneske– dyr­kimærar er er er er etisk uproblematiske så lenge det ikkje er er snakk om apar – Moralske og etiske problemstillingar knytte til til kimærar blir sette veldig på spissen når det handlar om hjernen understrekar Vogt ved SME Ein gris eller eller eller ei ku med lever eller eller eller bukspyttkjertel laga av humane celler er er er er er er er kanskje ikkje så sjokkerande men kva med med ei ei ei ei mus mus som har ein ein hjerne med med ein ein god dose menneskeceller? Vil ei ei ei ei ei ei slik mus mus byrje å å tenkje meir som eit menneske?
Det er ikkje mogeleg å å utelukke ifølgje NAS­rapporten Mykje tyder på at menneskeceller i i i i i i i ein ein kimære til til ein ein viss grad vil tilpasse seg organismen dei dei hamnar i i i i i i i i i i i i – slik at dei dei for eksempel vil oppføre seg og sjå ut som museceller i i i ei mus mus Dette har vore samanlikna med eit murhus som får alle mursteinane sine bytte ut Sjølv om om dei nye steinane steinane er henta frå eit slott vil ikkje det medføre
FORSKNINGSETIKK | | NR 1 1 | | 2022
19 SERIE: STAMCELLEFORSKING DEL 2 AV 4