Page 4 - Forskningsetikk 1-2020

Universitetet i Queensland i Australia er blant aktørane som jobbar med å utvikle ein korona- vaksine i samarbeid med organisasjonen CEPI.
Her er vaksine forskarar i arbeid på universitetets laboratorium. Professor Trent Munro (midt i bildet) er ein av dei sentrale personane i vaksineteamet.
Foto: Universitetet i Queensland.

Vaksine i full fart

Å utvikle ein vaksine tar fleire år. Kor mange snarvegar
kan ein ta når ein helst skulle hatt han i går?

TEKST SILJE PILEBERG
re dagar etter at det nye korona­ fleire år med testing av verknad og Ei kontrollgruppe måtte vente i 21 dagar
viruset var identifisert, kunngjorde tryggleik, først i laboratorium, så på dyr og risikerte dermed å få sjukdomen i
T kinesiske forskarar viruset sin og menneske. mellomtida.
gensekvens. Utviklinga av ein vaksine Under ebola­utbrotet i Vest­Afrika i – På dette tidspunktet hadde ein gode
kunne starte. 2013–2015 gjekk det mindre enn eitt år data på at vaksinen var sikker og i stand
Då hadde fleire selskap lenge stått klare frå ein fekk ein vaksinekandidat til til å skape antistoff, men det var uvisst om
i startgropa. effekten vart påvist i menneske. han ville gje vern mot sjukdom, seier
– Vi hadde ein ambisiøs tidsplan. Vi Vaksineforskar Gunnstein Norheim var Norheim.
ville ha ein vaksinekandidat klar til fase sentral i utviklinga av vaksinen, der Når vaksinen viste seg effektiv, vart det
1­testing 16 veker etter offentleggjeringa, Verdas helseorganisasjon (WHO) sette sett i gang vaksinering av alle som hadde
seier pressesjef Bjørg Dystvold Nilsson i ned eit etisk råd. kontakt med ebola­pasientar.
organisasjonen Coalition for Epidemic – Ein måtte vurdere risiko–nytte­
Preparedness Innovations (CEPI). balansen. Fordi utbrotet var alvorleg, var Koronaviruset smittar raskare
Etter berre 42 dagar var vaksinekandi­ ein meir villig til å tilråde å akselerere Ebola var eit svært dødeleg virus. Risikoen
daten klar, og i midten av mars kunne det utvikling av legemiddel medan utbrotet for å døy av det nye koronaviruset er
første kliniske forsøket (fase I) i verda gjekk føre seg, seier han. anslått til å vere rundt 1–2 prosent, men
starte, i regi av CEPI. Utviklingsfasane skjedde til dels det smittar lettare. Under ebola­utbrotet
parallelt. Etter diskusjonar mellom hadde ein eit skreddarsydd studiedesign.
Kontrollgruppa måtte vente organisasjonar, forskarar og styresmakter Det trur Norheim at ein vil få også her.
Ein vaksine skal gjennom fleire fasar før vart det bestemt at halvparten av dei I tillegg kan det bli aktuelt å gjennomføre
han er klar til bruk. Det inneber vanlegvis utsette gruppene skulle få tidleg vaksine. testfasane parallelt.

4 FORSKNINGSETIKK | NR. 1 | 2020